Wereldwijd onderzoek laat zien: oudere leeftijd, vrouwelijk geslacht en genetische aanleg verhogen de kans op schadelijke tau eiwitten

In de grootste tau-PET-studie ooit onder leiding van Rik Ossenkoppele, Emma Coomans en Colin Groot hebben onderzoekers van Alzheimercentrum Amsterdam, in samenwerking met collega’s van over de hele wereld, tau-PET-scans geanalyseerd van meer dan 12.000 personen. Deze scans waren afkomstig van 42 cohorten verspreid over Europa, Azië, Australië en Noord-Amerika en meten tau-pathologie, de ophoping van het eiwit tau in de hersenen. Dit is één van de belangrijkste oorzaken van symptomen bij de ziekte van Alzheimer. De resultaten van het onderzoek schetsen een duidelijk beeld van kenmerken bij patiënten die de kans op tau-pathologie bepalen. Deze bevindingen zijn gepubliceerd in Nature Neuroscience.

Tau-opstapeling is gerelateerd aan patiënten kenmerken

In deze wereldwijde studie bleek dat een verhoogde leeftijd gerelateerd was aan een verhoogd risico op tau opstapeling bij mensen die (nog) niet cognitief aangedaan waren. Daarnaast hadden vrouwen een verhoogde kans op tau pathologie in vergelijking met mannen. Een van de meest in het oog springende bevindingen uit het onderzoek betreft het APOE ε4-gen, een bekende genetische risicofactor. “We zagen dat mensen met deze genetische eigenschap vaak al tientallen jaren eerder beginnen met het opstapelen van tau dan mensen zonder dit gen”, vertelt onderzoeker Colin Groot. “Dit suggereert dat (toekomstige) preventieve behandelingen bij deze groep mensen mogelijk eerder zouden moeten starten dan nu gebruikelijk is.”

Inzicht in hoe vaak tau-pathologie in de hersenen voorkomt is van groot belang om de reikwijdte van het probleem te begrijpen. Dit is essentieel voor wetenschappers, artsen én beleidsmakers. “Dankzij de omvang en diversiteit van onze onderzoekspopulatie kunnen we nu voor het eerst met hoge betrouwbaarheid in kaart brengen hoe vaak tau voorkomt, en hoe dit verschilt per leeftijd, geslacht, genetische aanleg en stadium van de ziekte”, concludeert onderzoeker Emma Coomans.

Nieuwe inzichten voor gerichtere zorg en behandeling

Door deze gedetailleerde gegevens kan beter voorspeld worden bij wie de ziekte zich waarschijnlijk zal ontwikkelen en op welk moment. Dat maakt het mogelijk om medisch beleid en behandelstrategieën veel beter af te stemmen op de individuele patiënt. Voor artsen en onderzoekers die betrokken zijn bij de ontwikkeling van medicijnen is dit waardevolle informatie. “Zij kunnen hiermee gerichter bepalen wie baat heeft bij vroege behandeling of wie geschikt is om deel te nemen aan een klinische studie”, aldus Groot en Coomans. “Ook helpt het bij het beter volgen van mensen met milde cognitieve stoornissen, om vroegtijdig te signaleren of zij richting de ziekte van Alzheimer in het dementiestadium evolueren.”

Samengevat biedt deze studie niet alleen de meest nauwkeurige inzichten tot nu toe over hoe vaak en bij wie tau zich ophoopt, maar legt het ook een basis voor gepersonaliseerde zorg, betere monitoring van het ziekteverloop en een effectievere aanpak van medicijnonderzoek in de strijd tegen de ziekte van Alzheimer.

Uw steun helpt!

Kijk hier voor meer informatie.