De impact van PET scans in dementieonderzoek

Hoe kan een PET scan bijdragen aan een betere diagnose en prognose van dementie? Hier sprak onderzoeker Emma Coomans over tijdens de Lunch & Learn-bijeenkomst van maart bij Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC, waar experts de nieuwste inzichten delen.

Wat is een PET scan precies? En waarvoor wordt het gebruikt? Deze middag praat Emma Coomans ruim dertig geïnteresseerden bij over deze techniek, waarbij gebruik wordt gemaakt van een licht radioactieve stof waardoor verschillende biologische processen gevisualiseerd kunnen worden. In de geheugenkliniek kan deze beeldvormende techniek gebruikt worden als hulpmiddel om achter de onderliggende oorzaak te komen van dementie.

De ziekte uitsluiten

“Er zijn tenslotte verschillende oorzaken van dementie mogelijk”, legt Coomans uit. “Verschillende PET hersenscans kunnen gebruikt worden om achter de onderliggende oorzaak te komen. Zo kunnen we op een zogeheten amyloïde-PET scan de aanwezigheid van amyloïde eiwitten in de hersenen vaststellen. Als je die amyloïde eiwitten niet ziet op de PET scan, dan kun je de ziekte van Alzheimer met hoge zekerheid uitsluiten.”

Een andere veelgebruikte PET scan is de FDG-PET scan. “Bij verschillende vormen van dementie kunnen er verschillende hersengebieden aangetast zijn. Op een FDG-PET scan kunnen we kijken naar welke hersengebieden minder suiker opnemen dan verwacht.”

Nieuwe PET-scan om tau-eiwit vast te stellen

In Amerika is de nieuwe tau-PET scan inmiddels goedgekeurd voor klinisch gebruik. Deze scan toont de aanwezigheid van het tau-eiwit aan in de hersenen. “Een afwijkende tau-PET scan is zeer kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer, en kan dus juist goed ingezet worden om de ziekte aan te tonen”, vertelt Coomans. “Ook zou de scan in de toekomst mogelijk iets kunnen zeggen over de prognose van de ziekte. De locatie van tau komt namelijk overeen met het type klachten dat patiënten met de ziekte van Alzheimer ervaren. Heb je bijvoorbeeld veel tau achterin je hersenen? Dan past dat bij klachten van de ruimtelijke oriëntatie. Ook komt de hoeveelheid tau overeen met de snelheid van cognitieve achteruitgang.”

Straks standaard een PET scan?

Er komen meteen inhoudelijke vragen vanuit de zaal. “Krijgen mensen die op de geheugenpoli komen straks standaard een PET scan?” “Nee”, beantwoordt Coomans. “Een PET scan is zeker niet altijd nodig om de juiste diagnose te stellen. Pas als er na allerlei verschillende testen onduidelijkheid blijft bestaan over de onderliggende oorzaak van de dementie, kun je een PET scan laten doen. En dan gaat het om een heel klein percentage patiënten.”

Duidelijk is dat er nog veel onderzoek nodig is. Ook omdat we met een PET scan nog niet de eiwitten kunnen bekijken die een belangrijke rol spelen bij andere vormen van dementie, zoals frontotemporale dementie en dementie met Lewy lichaampjes. “We blijven nieuwe mogelijkheden verkennen, voor een toekomst met nog betere diagnostiek en prognose”, besluit Coomans de Lunch & Learn.